Trước vận mệnh đất nước đang ở tình thế " ngàn cân treo sợi tóc" vì thù trong, giặc ngoài, nạn đói, nạn dốt hoành hành khắp nơi, Chủ tịch Hồ chí Minh đã nhận thức rõ việc động viên sức mạnh của toàn thể dân tộc Việt nam là điều rất cần thiết để thực hiện nhiệm vụ cấp bách của cách mạng.

Vấn đề dân tộc và đoàn kết dân tộc có vị trí chiến lược, cơ bản, lâu dài trong sự nghiệp cách mạng nước ta. Ngay sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, khi đất nước mới giành được độc lập, đang còn nhiều khó khăn Đảng, Nhà nước và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã luôn quan tâm, chăm lo cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số và thực hiện chính sách dân tộc.

“Việt Nam giải phóng quân – Nhớ lại bước khởi đầu” là cuốn sách tập hợp nhiều hồi ức và một số bài nghiên cứu về thời kỳ đầu của quân đội ta. Tác giả chính của sách là các nhà cách mạng lão thành, các cán bộ, chiến sĩ Việt Nam Giải phóng quân – những người đã tham gia cách mạng từ năm 1944 trở về trước.

Thực hiện tạm thời hòa hoãn với thực dân Pháp để đẩy nhanh quân Tưởng ra khỏi miền Bắc, chính phủ Việt Nam ký với chính phủ Pháp bản hiệp định sơ bộ 6/3/1946.

Sau khi giải phóng được một vùng đất rộng lớn và liên hoàn từ Thanh Hóa trở vào Nam, nghĩa quân Lam Sơn bước sang một giai đoạn chiến đấu hoàn toàn mới, với tư thế hiên ngang của đạo quân quyết chí thay đổi cục diện chiến trường: Chủ động tấn công và tiêu diệt quân xâm lăng bằng những trận quyết chiến chiến lược có quy mô lớn để rồi đè bẹp và quét sạch quân Minh ra khỏi bờ cõi.

Ngày 01/9/1939, chiến tranh thế giới thứ 2 bùng nổ đã tác động, ảnh hưởng mạnh mẽ, trực tiếp đến cách mạng Việt Nam.